De zogenaamde ‘loot boxes’ in het FIFA-computerspel zijn géén kansspelen en als dusdanig heeft EA voor het aanbieden van deze zogenaamde ‘packs’ geen kansspelvergunning nodig. Zo oordeelde de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State vorige week. De Nederlandse Kansspelautoriteit vond in 2019 van wel en legde EA, de uitgever van de FIFA-computerspellen, daarom een last onder dwangsom op. Dat was onterecht, zegt de RvS.
De Ksa eiste dat EA de ‘verslavende’ loot boxes uit hun games haalden. Voor iedere week dat de spelmaker niet aan de eis voldeed, werd een boete van €500.000 opgelegd met een maximum van 5 miljoen maar spelmaker EA gaf zich niet zomaar gewonnen.
Hoger Beroep
EA ging in 2020 in beroep tegen de beslissing van de KSA maar de rechtbank in Den Haag koos de kant van de toezichthouder en bepaalde dat de last onder dwangsom voor de aanbieder van zogenaamde ‘Packs’ in FIFA19 (en daaropvolgende versies) terecht was. Als verklaring stelde de rechtbank dat de loot boxes een monetaire waarde hebben en dat de acties daarom een gokbeloning weerspiegelden. Als klap op de vuurpijl voor EA leidde de uitspraak van de Haagse rechtbank ertoe dat de KSA de boete verdubbelde tot €10 miljoen.
En dus besloot EA het nog hogerop te zoeken en gingen ze tegen het oordeel van de Haagse rechtbank in beroep bij de Raad van State, onafhankelijk adviseur van regering en parlement over wetgeving in Nederland. De hoogste bestuursrechter stelt EA nu in het gelijk. Dat maakt deze uitspraak onherroepelijk en de last onder dwangsom is nietig verklaard.
Controversiële Loot Boxes
De hele controverse over loot boxes begon in 2017 toen ze werden geïntroduceerd in Star Wars: Battlefront 2 en Middle-earth: Shadow of War. Als populair spel werd FIFA het middelpunt van de anti-lootboxen campagne van de Ksa.
In de FIFA-spellen worden voetbalcompetities nagebootst. De meest populaire speelmodus is de zogenaamde FIFA Ultimate Team-modus (FUT-modus) waarin je online een eigen team van voetballers kan samenstellen om virtuele voetbalwedstrijden mee te spelen. Je begint met een starterspakket en kan daarna je team aanpassen of verbeteren door je spelers op de virtuele transfermarkt voor ‘FUT-munten’ te verhandelen of te ruilen met andere spelers.
Daarnaast kan je een pack (een digitaal verrassingspakketje) krijgen waarin virtuele voetballers of andere in-game items verstopt kunnen zitten. Deze pakketjes worden ook wel ‘loot boxes’ genoemd en kunnen tevens worden verhandeld op de virtuele transfermarkt.
Lootboxes geen Kansspelen
Omdat toeval de inhoud bepaalt en de prijzen een economische waarde hebben, vallen deze loot boxen volgens de Ksa onder de noemer kansspelen. EA heeft hiervoor geen vergunning en was dus in overtreding vonden zij.
EA dacht daar (uiteraard) heel anders over. De packs hebben weliswaar een kanselement zeggen zij, maar het is onderdeel van het bredere behendigheidsspel in de FUT-modus en geen apart spel.
Bij een beoordeling van het beroep van EA gaf de RvS de spelontwikkelaar gelijk en wordt de manier waarop spelers deze loot boxes krijgen – strijden in de ‘FIFA Ultimate Team-modus’ (FUT-modus) om ‘FUT-munten’ te verzamelen om prijzen te activeren – duidelijk uitgelegd.
Belangrijk was dat de Raad van State opmerkte dat EA duidelijke vereisten/criteria heeft opgesteld voor de beloning van de Packs die niet waren meegenomen in de overweging van de Haagse rechtbank.
Dwangsom is onterecht
“KSA had de uitgever van het computerspel FIFA in 2019 geen dwangsom mogen opleggen. De zogenaamde packs of ‘loot boxes’ waarmee virtuele voetballers kunnen worden verhandeld op een virtuele transfermarkt in FIFA zijn geen kansspelen waarvoor een vergunning nodig was. De uitgever heeft de wet niet overtreden.” – zo kon in het vonnis van de Raad van State worden gelezen.
De controverse en de uitspraak hebben een hoop stof doen opwaaien maar zorgen wel voor meer duidelijkheid op het gebied van (rechtspraak wat betreft) loot boxes.
EU-rechtbanken zullen het oordeel van de Raad van State waarschijnlijk gaan onderzoeken, aangezien de Europese Commissie voor Intern Marktonderzoek en Consumentenbescherming (IMCO) al eerder aangaf dat hun lidstaten onsamenhangend beleid hebben met betrekking tot het regelen van geschillen over loot boxen. Dit kan nu wellicht meer gestroomlijnd worden.
EA Games bracht in de zomer van 2021 een FIFA-update uit waarmee spelers een voorbeeld van gamepack-beloningen konden bekijken – een maatregel die van toepassing was op alle sporttitels en waardoor het gelukselement enigszins wegvalt.
De Ksa zegt dat ze zullen bezien wat de consequenties van deze uitspraak zijn voor haar aanpak van loot boxes.